Effectief innoveren kan niet zonder management
Innovatiemanagement, dat klinkt best gek. Bij innovatie denken de meeste mensen vooral aan creativiteit en onbeperkte speelruimte, niet aan sturing. Volgens Olof Schuring, innovatie adviseur bij het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) moet je als je succesvol wilt innoveren juist durven managen: ‘Als je weet wat je wilt leren en waarom, innoveer je sneller en met betere resultaten.’
‘Bij JenV vinden we dat het hele ministerie een innovatieve mindset moet krijgen. We zijn ook het enige ministerie met een innovation board. Hierin zitten directeuren en medewerkers van verschillende uitvoeringsorganisaties en beleidsdirecties binnen het ministerie. Deze is opgericht vanuit Directie Innovatie, Kennis en Strategie (Directie X). Het doel van de board is dat alle organisaties binnen JenV met elkaar innoveren om antwoord te vinden op strategische vraagstukken. Dat vraagt om een cultuurverandering. En een lange adem,’ aldus Olof. ‘Innoveren is een vak.’
Innoveren in de schijnwerpers
Het ministerie van Justitie en Veiligheid is een organisatie van meer dan tweehonderd jaar oud. Je kunt je wel indenken dat je daar niet zomaar het roer omgooit. Veel van JenV’s vraagstukken laten zich niet meer oplossen door er meer mensen of geld tegenaan te gooien. ‘Als we als overheidsorganisatie toonaangevend willen blijven moet innovatie een serieus onderdeel worden van ons werk. Dat we om goed te innoveren meer moeten samenwerken weet iedereen binnen JenV. Toch is het zo dat organisaties, zoals bijvoorbeeld de Politie of IND, naar binnen keren zodra ze in de schijnwerpers staan. We werken dan vooral incident gedreven, in de waan van de dag. Terwijl je juist dan moet samenwerken.’ Even is Olof stil, alsof hij zich bezint op de uitdagingen van zijn organisatie. ‘Kijk, op inhoud weten de meeste organisaties elkaar wel te vinden, we werken immers vaak in ketens aan dezelfde vraagstukken. Maar de eilandvorming die onder hoge druk optreedt, zit innovatie vaak in de weg. Als je in de schijnwerpers staat is het eng om fouten te maken. Maar innoveren moet. Daarom moet het denken over fouten maken veranderen. Voor zo een cultuuromslag is tijd nodig. Ten eerste moet je ruimte maken voor experimenten. Maar als management moet je ook lef hebben. Je moet voor je mensen gaan staan als je negatief in de publiciteit komt. Een mooi voorbeeld is het openbaar maken van de logboeken van het Nederlands Forensisch Instituut. Toen het publiek zag dat er vaak fouten worden gemaakt in het onderzoeksproces was het land te klein. Maar, voor elke fout gold dat hij gezien en rechtgezet is. Het management wist dat en beschermde haar personeel en daarmee het ook het kwaliteitssysteem.,’ vertelt Olof
Orde schept rust
Een veilige cultuur creëren waarin je kunt leren van elkaars ervaringen is belangrijk. Ruimte voor het experiment ook. Maar paal en perk stellen aan het innovatieproces en lastige keuzes durven maken zijn minstens zo belangrijk. Olof geeft uitleg: ‘Heb je een prachtproduct, maar lost het je probleem niet op? Dan moet je het aanpassen of iets nieuws bedenken. Helaas zijn we vaak te verliefd op onze oplossing om die keuze te maken. Dat, terwijl juist in het maakproces en een pilot veel waardevolle toets- en leermomenten zitten. Als je vooraf weet wat je wilt leren wordt keuzes maken eenvoudiger. En door grenzen te stellen aan je speelruimte worden je afwegingen zuiverder. Misschien boek je vaker een negatief resultaat, maar daar leer je ook van. Bij het managen van innovaties moet je heel scherp kijken naar hoe men met het proces omgaat. Je moet lastige vragen durven stellen over leerdoelen, effectiviteit, de rollen en behoeften van eindgebruikers. Een goede methodiek helpt orde scheppen, dat geeft rust. Bij JenV gebruiken we de publicatie Vijf perspectieven op een volwassen innovatiefunctie als leidraad. Innoveren met Impact (Rijksorganisatie ODI) werkt met een vergelijkbaar model: het Innovation Maturity Model. Het een is niet beter dan de ander. Ik vind het vooral belangrijk dat we gestructureerd, aan de hand van een model, werken aan een meer volwassen innovatiefunctie. Innovatiemanagement helpt ook een brug slaan tussen beleid en uitvoering. Voor overheidsorganisaties is het heel belangrijk om alles wat we doen te kunnen verantwoorden. Door innovaties te managen leg je vast wat je doet en waarom je bepaalde keuzes maakt. En creëer je ruimte voor onzekerheid.
Meer halen uit je innovatieprojecten? Doe de opleiding Innovatiemanagement voor overheidsprofessionals.
Sneller, slimmer beter
Dat innovatiemanagement de creativiteit en inventiviteit niet hoeft te remmen blijkt uit de voorbeelden van succesvolle innovatieprojecten die Olof opdist. ‘Bij het Datalab. Binnen het lab doen, onder meer, het Nederlands Forensisch Instituut, de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND), het Centraal Justitieel Incassobureau (CJI) slimme dingen met grote hoeveelheden data. Door gebruik te maken van elkaars expertise kunnen bijvoorbeeld moord- of fraudezaken sneller worden opgelost. Zelf stond ik aan de wieg van het Makers Collectief: hierin zitten vooral (sociaal) ontwerpers van verschillende onderdelen van het Ministerie van Justitie en Veiligheid en de daaraan verbonden uitvoeringsorganisaties. Ze werken samen aan oplossingen voor cases uit de praktijk. Een voorbeeld van zo’n case kan zijn: hoe voorkom je steekincidenten bij een jeugdinstelling? De eerste reactie van een instelling is vaak: haal alle mogelijke steekwapens weg. Bij het Makers Collectief kijken ze hoe je de prikkels die tot een steekincident leidt weghaalt. Dat vergt een heel andere manier van kijken.’ vertelt Olof met een schittering in zijn ogen. Dat sturing het plezier niet uit het innovatieproces haalt is duidelijk. En dat er sneller, slimmer en beter geïnnoveerd kan worden staat ook als een paal boven water. En ineens klinkt innovatiemanagement niet meer zo gek.
|
3 tips voor effectief innoveren
|