Blog: Digitaal transformeren? Fundamenteel veranderen! (door Mustafa Kedilioglu)

Digitale transformatie niet (alleen) van de CIO

Nog te vaak komen we tegen dat digitale transformaties vooral als een technologische verandering worden gezien. Het gevolg hiervan is dat de nadruk vooral op technologie en data wordt gelegd. Als snel wordt de digitale transformatie (bijvoorbeeld de migratie naar een cloud-omgeving) vooral op het bordje van de CIO gelegd. Bestuurders zeggen: “de CIO moet maar aangeven hoe we datagedreven moeten werken en beter gebruik kunnen maken van technologische mogelijkheden”. Vanuit de kant van de CIO’s en IV-specialisten zien we discussies teruggebracht worden tot een technologisch vraagstuk en wordt er geroepen dat “de business dient aan te geven wat ze willen digitaliseren”. Hierdoor komen ze niet verder.

Fundamentele verandering

Een veelvoorkomende misvatting is dat digitale transformaties slechts gaan over het implementeren van nieuwe technologieën. Digitale transformaties vergen een fundamentele verandering van de hele organisatie. Het draait om het integreren van technologieën en digitale middelen met als doel bedrijfsmodellen, processen en interacties te vernieuwen. Digitale transformaties slagen alleen wanneer er een gezamenlijk gedragen visie is. Dit houdt in dat er grondig gekeken moet worden naar hoe het primaire proces en de dienstverlening is ingericht en hoe deze aansluiten bij de beleidsplannen.

Zonder deze brede, strategische aanpak blijven de digitale transformaties vaak beperkt tot oppervlakkige technologische veranderingen, die in veel gevallen leiden tot stijgende IT-kosten, een verslechtering van beheer en ontregeling van organisaties.

Wat vaak vergeten wordt: overheidsinstituties, inclusief de bijbehorende verantwoordings- en sturingslijnen, zijn ontstaan ver voordat computers en het internet hun intrede hebben gedaan. Hierdoor kan iets wat technisch eenvoudig is, organisatorisch en soms staatsrechtelijk gezien niet mogelijk zijn. Bijvoorbeeld wanneer een gemeente gebruik wil maken van de cloudopslag bij de Rijksoverheid. Zonde!

Beleid in het hart van I

In de I­-strategie Rijk 2021-­ 2025 pakken de CIO’s van het Rijk samen de handschoen op om de kansen die digitalisering biedt verder te benutten. De CIO’s hebben belangrijke thema’s genoemd die bijdragen aan een veilige, mensgerichte, transparante overheid en een effectieve digitale toekomst. CIO’s benadrukken met het eerste thema ‘I in het hart’ het belang om vanaf het begin van de beleidsontwikkeling de digitale componenten mee te nemen, zodat de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van het beleid ook vanaf het begin aan de orde is.

Natuurlijk is het van belang om al in een vroeg stadium bij de ontwikkeling van beleid digitale componenten mee te nemen zodat beleid (technisch) uitvoerbaar en realiseerbaar is. Maar let op: andersom is dit net zo belangrijk. Namelijk dat bij digitale vernieuwingen het beleid wordt meegenomen. Het zou helemaal mooi zijn als bij de update van de I-Strategie een nieuw thema toegevoegd wordt, namelijk die van ‘beleid in het hart van I’.