“Als de top het belang ziet, help je innovatie vooruit”
De politie en de bijzondere opsporingsdiensten nemen dagelijks digitale gegevensdragers zoals telefoons of laptops in beslag. Het doorzoeken van deze apparaten op bewijsmateriaal is tijdrovend en specialistisch werk, door de grote hoeveelheden data en verschillende bestandformaten. Met behulp van het digitaal forensisch platform Hansken gaat dit sneller én eenvoudiger, maar hoe rol je zoiets uit? Bert van Westervoort, senior programmamanager/adviseur van I-Interim Rijk (onderdeel van ODI), zette hier zijn tanden in: “Ik dacht bij mezelf: 'Dit is zo’n mooie innovatie, dit mag niet stuk.’”
Bert van Westervoort kreeg de verantwoordelijkheid om deze innovatie uit te rollen tot een volwaardige dienst. Hansken is namelijk een enorm belangrijk platform, maar de totstandkoming ervan had nogal wat voeten in aarde. Bert raakte betrokken bij het project via I-Interim Rijk. “Net als veel van mijn ODI-collega’s ben ik maatschappelijk betrokken en wil ik graag een zinvolle bijdrage leveren. En dan kan je een klus als deze gewoon niet laten schieten”. Ik dacht bij mezelf: 'Dit is zo’n mooie innovatie, dit mag niet stuk.’ Het is essentieel voor de opsporing van foute elementen in onze maatschappij.”
Hansken was inderdaad een innovatie die potentieel enorme impact kon gaan hebben. "De politiemensen die er in die beginfase al mee mochten werken waren er zelfs zó blij mee dat ze het meteen in gebruik wilden nemen!”
Koudwatervrees
Maar daar stokte het. Dit had volgens Bert verschillende oorzaken. “Om te beginnen was deze innovatie in een laboratoriumomgeving ontwikkeld. Het leek weliswaar een afgeronde, werkende tool, maar het was op dat moment nog een bèta-versie”. Ook was er geen kennis over hoe je een innovatie als deze verder moet brengen. Er komen namelijk nog veel verschillende werkzaamheden bij kijken. Denk aan het doorontwikkelen van het platform of iets simpels als het opleiden van mensen die er gebruik van moeten maken. En als je dat allemaal goed wil doen, dan moeten er ook middelen en ontwikkelcapaciteit beschikbaar komen.
Een andere belemmering om verder te komen was durf. Of beter gezegd, het gebrek daaraan. "Ik merkte dat er veel ‘koudwatervrees’ bestond en dat er niemand was die deze handschoen wilde oppakken. Men had de neiging om in risico’s te denken en niet direct in de enorme kans die dit platform bood”. Vanuit de ministeriele verantwoordelijkheid gezien is dat begrijpelijk, maar het had te lang de overhand. “Er werd en wordt naar mijn mening binnen de overheid nog te weinig in kansen gedacht. Organisaties met een hoge mate van innovatie volwassenheid, weten een goede balans in risico- en kansdenken te organiseren.”
Visiedocument
Zelfs het in productie brengen van succesvolle innovaties vraagt om communicatie en overtuigingskracht -en dus veel tijd. Bert ging daarom in gesprek met de topbestuurders om hen te laten zien hoe belangrijk deze innovatie was voor de effectiviteit van de opsporing. "Ik ben naar het college van Procureurs-Generaal van het Openbaar Ministerie gegaan, dat het landelijke opsporings- en vervolgingsbeleid van het OM bepaalt. Daarna ben met de directeur van de FIOD gaan praten, als belangrijke bijzondere opsporingsdienst. Tot slot ben ik in gesprek gegaan met een regiochef van de politie die de opsporing in zijn portefeuille heeft, en heb ik hem laten zien welke mooie innovatie er beschikbaar was. Met alle argumenten die ik op de werkvloer had opgehaald, kon ik laten zien hoeveel impact deze innovatie zou kunnen maken.”
Alles wat Bert tijdens die gesprekken hoorde, verwerkte hij in een visiedocument die door de hele keten van aangesloten organisaties gedragen werd. Toch was het daarmee nog niet rond, er ontbrak nog ruim tien miljoen euro om Hansken klaar te maken voor een brede uitrol in de nationale en internationale rechtshandhavingspartijen. Maar bij het ministerie kreeg ik daarvoor de handen niet op elkaar, men zag nog steeds te veel risico’s.
Doorbraak
Ondanks deze tegenslag ging Bert niet bij de pakken neerzitten. “Ik ben met een van de ontwikkelaars van Hansken op tournee gegaan binnen de organisatie. We hebben alle kansen die we zagen aangegrepen om het onder de aandacht te brengen van de bestuurders”. De gedachte daarbij is dat je voor succesvolle implementaties de steun van de gehele top moet hebben. En toen kwam de doorbraak. Op het departement werd een bijeenkomst georganiseerd voor bestuurders met als thema: ‘Hoe komt het dat innovaties maar niet verder komen?’ Dat was Bert op het lijf geschreven, en er werd een korte pitch gepresenteerd. Die maakte indruk op de Directeur-Generaal Politie. “Hij wilde ons helpen en gaf ons driekwart van het benodigde budget. En daarmee konden we van start.”
‘Grutsk’
Uiteindelijk heeft de implementatie vijfenhalf jaar geduurd. "Om het beeld te schetsen: het heeft ongeveer een half jaar gekost om de werkende bètaversie te ontwikkelen, maar het duurde zo'n vijf jaar voordat Hansken volledig en goed was ingebed. Met een eigen organisatie, een Academy, een forensic- en een strategic board en gebruik bij alle Nederlandse rechtshandhavings- en strafrechtketen partijen (vanuit acht betrokken ministeries) en inlichtingendiensten uit acht Europese landen, Canada en Australië.” Het eindresultaat is dat deze innovatie nu niet alleen in de hele Nederlandse strafrechtketen wordt gebruikt, maar ook breed in Europa en daarbuiten impact heeft. De gebruikers vormen een internationale community van ervaringsdeskundigen en ontwikkelaars.
Bert kijkt daarom positief terug op deze opdracht. “Altijd als ik iets lees of hoor over een grote strafzaak waarbij gebruik wordt gemaakt van uitgelezen data die gevonden is op in beslag genomen GSM’s en andere datadragers, dan ben ik als echte Fries ‘grutsk’ dat ik hier een bijdrage aan heb mogen leveren!”
|
Drie tips van Bert Tip 1: Zorg dat je een heel helder verhaal hebt waaruit het belang van de innovatie spreekt, wat de innovatie kan opleveren voor de organisatie. Tip 2: Zoek steun bij de top. Zorg dat je hun taal spreekt en dat hun duidelijk is welke potentie het heeft. Want als de top het belang ziet, help je innovatie vooruit. Tip 3: Smeed coalities. Verenig de toekomstige gebruikers, breng mensen bij elkaar en formuleer een heldere visie met draagvlak. En als bonustip: Geloof je in ‘jouw’ innovatie? Geef dan nooit op, ook al zit het soms tegen! |
Innoveer met impact
Loop je binnen jouw (semi) overheidsorganisatie ook tegen een innovatie aan die maar niet van de grond wil komen? Of denk je dat jullie binnen je dagelijkse praktijk eigenlijk nog te weinig ruimte geven aan innovatie? Wil je jouw organisatie laten innoveren met (meer) impact? Neem contact met ons op. Onze consultants kunnen je helpen met het doorlichten van je organisatie. Ze geven advies over hoe je innovaties verder kunt brengen en hoe je als organisatie innovatiever wordt.
Innoveren met impact maakt overheidsorganisaties innovatiever.