I-Interim Rijk in kloppend hart van Defensie

Hoe kunnen de domeinen land, lucht, maritiem, cyber en space binnen Defensie beter en slimmer samenwerken? Een bijzondere opgave, juist in tijden van oorlog in Europa en onrust in de wereld. Monique Neefs van I-Interim Rijk zit er middenin. Sinds juni 2023 is ze gestationeerd bij Defensie als Coördinerend Adviseur. Wat is haar opdracht precies? En hoe gaat ze te werk? We spreken Monique op het kerndepartement in Den Haag, hartje Defensie.

De opdracht

Monique: ‘De NAVO stelde in 2023 het ‘Alliance Concept for Multi-Domain Operations (MDO)’ vast. MDO staat in Nederland voor Multidomein Operaties. Je kunt MDO zien als een nieuwe manier van werken en denken die alle domeinen van Defensie (maritiem, land, lucht, space en cyber) en de wereld daarbuiten, slimmer en sneller verbindt en daarmee versterkt. Het doel is om vanuit al die domeinen de tegenstander voor meerdere dilemma’s tegelijk te plaatsen, zowel virtueel, fysiek als cognitief, en daarmee een voorsprong te krijgen tijdens een conflict. Het is een veelomvattende en complexe opgave die raakt aan veel lopende dossiers binnen Defensie. In een multidisciplinair team van zes collega’s, waarin iedereen een domein of specialisme vertegenwoordigt, heb ik een coördinerende rol. Om deze projectgroep heen is er een Defensiebrede taskforce van zo’n 30-40 collega’s van alle dienstonderdelen. Ik inventariseer, creëer overzicht, maak de planning en ik breng de juiste mensen samen. Aan het eind van mijn opdracht leveren we een GAP-analyse en een militair advies op aan de CDS over hoe MDO binnen de krijgsmacht vorm te geven en hoe MDO duurzaam te laten landen binnen Defensie.’

Monique Neefs

De uitvoering

‘MDO is cruciaal voor een sterke krijgsmacht. Al helemaal in deze tijd waarin we zomaar betrokken kunnen raken bij een grootschalig conflict. Een conflict dat zich vanuit meerdere domeinen en in de verschillende dimensies tegelijkertijd zal afspelen. In de Defensienota 2024, het belangrijkste beleidsstuk voor het kabinet op gebied van Defensie, staat dat het concept van MDO leidend is voor de ontwikkeling van de krijgsmacht. Dit is mede bereikt doordat we een gedragen Operational Design MDO hebben opgeleverd waarin antwoord wordt gegeven op de vragen: Waarom is de MDO-transformatie noodzakelijk? Wat is MDO? En waartoe moet de MDO-transformatie leiden? Dit was een belangrijke mijlpaal voor het MDO-team. Het team focust zich nu op het “hoe” van MDO. We hebben inmiddels een achttal concurrent design sessies georganiseerd voor alle defensieonderdelen om te achterhalen wat er nodig is voor de Nederlandse krijgsmacht om een Multidomein Operatie aan te sturen, uit te voeren en te ondersteunen. Dit werken we nu verder uit naar een GAP-analyse langs zes hoofdthema’s. Deze maand organiseren we een MDO-symposium om eenheid van opvatting te bevestigen, doelgroepen te betrekken en de actielijnen te concretiseren met interactieve break-out sessies. Een van de punten waar we al mee bezig zijn, is dat MDO wordt meegenomen in bestaande opleidingen en trainingen om de organisatie klaar te stomen voor het MDO-gedachtengoed. Zo geven we elke maand al een MDO-les aan de Middelbare Defensie Vorming (MDV) van het Instituut Defensie Leergangen in Breda, een loopbaanopleiding voor officieren.’

“MDO-denken kun je zien als een verandering van mindset die onze krijgsmacht slimmer en effectiever maakt, passend bij de eisen van deze onvoorspelbare tijd”

Eerste praktijktest

‘MDO kun je zien als de paraplu waar alles onder hangt. Daar zijn het nieuw op te richten Operationeel Hoofdkwartier en een operatie als de NAVO SUMMIT 2025 mooie voorbeelden van. Zo is niet alleen Defensie betrokken bij de NAVO-top, maar ook politie, gemeenten, veiligheidsregio’s en andere departementen. En burgers zelf, want Den Haag gaat deels op slot tijdens de SUMMIT. Dat vraagt slimme samenwerking en orkestratie van activiteiten vanuit verschillende disciplines op een operationeel niveau. Dat nieuwe Operationeel Hoofdkwartier, wordt voor de krijgsmacht dan ook hét knooppunt waar alle benodigde informatie voor het aansturen, ondersteunen en uitvoeren van MDO-operaties samenkomt. Daar moet het personeel straks als het ware MDO ademen en het overzicht worden bewaard. Van daaruit zorgen we dat we onze mensen en middelen zo slim en effectief mogelijk inzetten. Bij de ondersteuning van NAVO-operaties, maar ook bij het uitvoeren en aansturen van eigen nationale operaties zoals noodsituaties en doorvoeroperaties in geval van een oorlog. Waarbij dan niet gedacht wordt vanuit middelen, maar vanuit effecten. Dus minder denken vanuit de klassieke zuilen van land, zee en luchtmacht, maar meer: zet ik een schaars middel als een tank of gevechtsvliegtuig in, of kan ik hetzelfde of zelfs een groter effect ook bereiken met een cyberaanval? MDO-denken kun je zien als een verandering van mindset die onze krijgsmacht slimmer en effectiever maakt, passend bij de eisen van deze onvoorspelbare tijd. Alles zodat onze mensen in het veld zo goed en veilig mogelijk hun werk kunnen doen.’

Gemeenschappelijke krachten

Monique: ‘Abstracte en complexe vragen concreet maken: ik houd ervan. Toen ik hier begon, was de opdracht nog niet scherp. Maar nu zie ik alles steeds meer samenkomen, als een puzzel die in elkaar valt. Daarnaast ben ik een resultaatgerichte natuurlijke leider, dus het lukt me goed om richting te geven aan deze opgave. En of dat extra uitdagend is binnen zo’n sterk hiërarchische organisatie? Nee hoor, juist niet, want de cultuur is hier open. Ik kan altijd binnenlopen en voel me overal welkom. Zo mocht ik zelfs mee met een oefening van de Luchtmobiele Brigade en meevaren op Luchtverdedigings- en commandofregat van de Koninklijke Marine. Dat vond ik enorm indrukwekkend. En het helpt bij beter en sneller schakelen tussen alle lagen van de organisatie. Precies dat is iets wat ons IIR’ers allemaal kenmerkt: voordat we aan de slag gaan, willen we de organisatie leren kennen en doorgronden. Dat uitgangspunt is een van onze gemeenschappelijke krachten. Naast dat we natuurlijk gebruik kunnen maken van een achterban van zo’n tweehonderd collega’s die altijd mee kunnen denken.’

Meer weten of ook werken bij IIR?

Wil je meer weten over dit project of over werken bij I-Interim Rijk? Neem dan gerust contact op met Monique of kijk op deze website van IIR.