Waar versterken de Staat van de Uitvoering en Gateway Review elkaar
Dinsdag 17 september organiseerde de Vereniging voor OverheidsManagement (VOM) in samenwerking met het ministerie van BZK een nieuwe editie van het Reuring!Café. Hierin stond ‘De Staat van de Uitvoering’ centraal, met het nieuwste rapport ‘Doorbreken van de status quo’. Een verslag van die bijeenkomst is hier te lezen. Voor Gateway Review was deze editie interessant vanuit de vraag “waar zien we overeenkomsten vanuit de reviewpraktijk en hoe kunnen wij de boodschap van de Staat van de Uitvoering versterken?”
Activeren
Het derde rapport van de Staat van de Uitvoering is helder, en roept op om actief ‘het patroon te doorbreken’, door naast te agenderen ook te activeren. Het onder de aandacht brengen van de bekende verbeterpunten heeft ‘de uitvoering’ bewustwording en erkenning gebracht. Maar het actief ernaar handelen bij beleid en politiek, en daarmee de beoogde en gewenste verbeteringen blijven nog achter.
Complexiteit
Binnen de overheid gebruiken we de term ‘complexiteit’ veel - steeds meer gekoppeld aan een vraag hoe hier mee om te gaan. Binnen de uitvoering is complexiteit geen container begrip maar heel concreet, men loopt er keihard tegen aan. Er zijn voorbeelden te over: waarom zijn er steeds meer mensen nodig om aan burgers en ondernemers uit te leggen waar ze terecht kunnen en hoe te handelen. De uitdaging is hoe dit te verminderen, of anders aan te pakken.
“Ruimte benutten”
Een verandering breng je teweeg door het patroon te doorbreken, dat is de weg die nu ingeslagen wordt door de uitvoering zélf. Diana Starmans, lid Raad van Bestuur SVB en stuurgroep Staat van de Uitvoering, en tevens Boardlid Gateway Review en reviewer, zegt hierover dat we niet langer kunnen wachten. “Het water staat uitvoeringsorganisaties aan de lippen.” De veranderingen moeten volgens Diana vanuit het perspectief van de burger en de ondernemer gerealiseerd worden. “Kijk wat je als persoon en als organisatie nu kunt doen: binnen je organisatie en in samenwerking met je partners binnen de (wettelijke) ruimte die er is. Benut die ruimte, richt de organisatie in om het vraagstuk heen en blijf agenderen bij de politiek. De vereenvoudiging van wet- en regelgeving kan hier niet los van worden gezien, maar is keiharde noodzaak”. Dit vereist volgens Diana dus een lange adem.
Lerende omgeving
Waar de uitvoering kansen benut om het heft zelf in handen te nemen ziet Gateway Review overeenkomsten in programmatisch werken. Gebruik met mechanisme van grote programma’s als de leeromgeving, het concept van de living lab. Waar kan een verandering beter tot stand gebracht worden dan in een lerende programma omgeving, waar de diverse belanghebbenden worden betrokken, vanuit de burger wordt gedacht, een lerende omgeving heerst en samenwerken in de gehele keten de standaard is. Het zijn allemaal inzichten die Gateway Review terugziet in de aanbevelingen in de Gateway Review rapporten, en die aansluiten op de inzichten uit de Staat van de uitvoering.
Versterken
Gateway Review doet actieonderzoek, met de aanbevelingen uit de reviewrapporten leren we in de praktijk op bestuurlijk niveau.
In toekomstige Gateway Reviews kunnen wij de uitvoering helpen en versterken door oog te hebben voor de aanwezigheid van de uitvoering op de interviewlijsten en documenten die samengesteld worden al voor de echte Gateway Review interviews plaatsvinden en erop toe te zien dat de uitvoering vertegenwoordigd is op bestuurlijk niveau. Simpel weg: wees scherp op de positie van de uitvoering in programma’s en breng dit onder de aandacht.
De mindset verandering begint individueel, de actie ook. Je kan morgen al beginnen om het anders te doen.