Innoveren is een les in doelgerichtheid, vindingrijkheid en … geduld

Als je puur op het nieuws af gaat, dan is de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND) niet toe aan innovatie. Of juist wel? Een gesprek met Linda Voets, innovatiemanager en implementatie coördinator bij de IND.

Je hebt mensen die het leven met lichtheid aangaan, Linda is zo iemand. Van een opgave waarvan de meeste mensen klotsoksels krijgen, bijvoorbeeld het opzetten van een coronatest- en vaccinatielocatie in de RAI tijdens het hoogtepunt van de pandemie, lijkt Linda juist energie te krijgen. ‘Ik werkte toen bij de GGD, voor het Reizigersadvies- en vaccinatiebureau, toen Corona kwam kon ik meteen vol aan de bak. In een volledig nieuwe situatie, met continu veranderend beleid, moest er een testlocatie worden opgezet. Uitdagend, maar leuk werk. Ik had een leidinggevende functie en was veel op ‘de vloer’, maar kon niet met iedereen kennismaken. En ongeveer 400 medewerkers moesten twee keer per dag op een andere manier gaan werken. Ze mailen was geen optie. De meeste mensen zijn niet tekstueel ingesteld. Ik besloot vlogs te sturen. Dat werkte heel goed. Iedereen wist wat ze te doen stond en waar ze mij voor moesten hebben.
Experimenteren was pure noodzaak om onze processen goed te laten lopen. Toen de pandemie voorbij was wilde ik eigenlijk niet terug naar mijn oude baan. Ik miste de dynamiek en uitdaging. En toen zag ik de vacature voor implementatie coördinator bij de IND.’

Linda Voets

‘Leuke’ gespreksopener

In gesprek valt het op dat Linda een stevige uitdaging regelmatig als ‘leuk’ bestempelt. Door haar optimisme lijkt het of ze over een buitenaards relativeringsvermogen beschikt. Elke puinhoop kun je opruimen. En een moeilijke weg is ‘de toeristische route’. In een uur durend gesprek is er maar een ding dat haar ergernis lijkt te wekken: lang wachten. ‘Ik kan best ongeduldig zijn. Vroeger was ik extreem ongeduldig. Maar, hoe meer ik groei in mijn werk, hoe meer geduld ik op kan brengen. De opleiding Innovatiemanagement heeft geholpen om me minder geremd te voelen als ik lang moet wachten op voortgang. En me de ogen geopend naar nieuwe paden waarlangs ik goede ideeën verder kan brengen. In mijn werk zorg ik dat veranderende wet- en regelgeving snel geïmplementeerd wordt binnen de IND. Ik wilde de opleiding graag doen omdat ik zie dat er bij implementeren eigenlijk heel veel ruimte is voor innovatie. We zijn namelijk continu bezig met de processen. Bij de IND zijn op het moment veel openstaande aanvragen, vooral bij Asiel en Bescherming. Het leek mij waardevol om tijdens de opleiding te onderzoeken hoe we dergelijke situaties kunnen verbeteren. Ik kreeg groen licht. In het kader van de opleiding heb ik met Marnix Croes, NCTV en Paul Bergen, I-Interim Rijk een Innovatie Maturity Scan uitgevoerd bij de IND,’ vertelt ze.

Innoveren in de echte wereld

Linda is een mensen-mens. Ze houdt van contact en pakt snel de telefoon om met iemand af te spreken. Toch voelde ze afstand als het ging om de directie van de IND. De opleiding heeft de afstand verkleind: ‘Voor de scan hebben we meerdere gesprekken gevoerd met het managementteam. Aanvankelijk bespeurde ik wat terughoudendheid. Onze directeur-generaal, Rhodia Maas, is een echte doener, maar geen groot fan van losse innovatie-initiatieven. Het liefst ziet ze dat innovatie in de lijn wordt belegd. Laat dat precies zijn wat wij willen. Toen dit duidelijk werd was men heel open over de uitdagingen waar we als organisatie voor staan. De resultaten uit de Innovatie Management Scan bleken een goede gespreksopener om het diepgaand over innovatie te hebben. Rhodia bracht ons daarna direct in contact met de juiste mensen om aan de slag te gaan met de conclusies uit het rapport.’ Het liefst hoor je nu een succesverhaal over hoe de IND de hele asielcrisis met hulp van innovatie op heeft gelost. Maar zoiets gebeurt alleen in sprookjes. Het werk van de IND gaat over échte mensen die om een veelheid aan redenen, van liefde tot een veilig onderkomen, naar Nederland komen of een Nederlands burgerschap aanvragen. Linda’s geduld is mede te danken aan deze kennis: ‘Dat er niet direct wordt doorgepakt op onze aanbevelingen snap ik. De IND wil heel graag innoveren, maar niet zomaar. We hebben een enorm personeelstekort en dito werkvoorraden. Dat los je niet zomaar op. Tegelijkertijd werken we, in mijn ogen, heel ad hoc. Er is altijd wel een brandje te blussen.’

Opbranden of vlammen

Filosoferend over de toekomst van de IND blijft Linda overwegend positief. ‘We maken zeker wel stappen op innovatievlak. Bijvoorbeeld met de Einstein Brigade: een club mensen die werk maakt van goede ideeën van de werkvloer. Maar ik zou willen zien dat we als organisatie verder in de toekomst kijken. De politieke koers is te vaak bepalend voor de aandacht voor innovatie. Maar dat hoeft niet. We kunnen op basis van wereldwijde ontwikkelingen diverse scenario’s schetsen en voorbereidingen treffen. Dat hoeft écht niet veel te kosten in termen van tijd, geld of personeel. Sterker nog, het helpt de organisatie om angst voor de toekomst weg te nemen.’ Voor Linda is dit misschien wel de belangrijkste reden om zich te verdiepen in innovatiemanagement. ‘Mijn collega’s gaan me aan het hart. Het zijn allemaal mensen die heel bewust voor een baan bij de IND hebben gekozen. Ze hebben passie voor hun vak en willen oprecht een bijdrage willen leveren aan een menselijk systeem. In crisissituaties zie ik die passie wegebben. Mensen raken overbelast, burnt-out. Ik zie het als mijn taak om ze goed te faciliteren zodat het vuur brandend blijft. Innovatie helpt daarbij’. Laten we hopen dat Linda’s geduld wordt beloond.

3 tips van Linda

  • Zorg voor draagkracht bij het management, ga het gesprek over innovatie aan.
  • Begin in kleine stappen waar al innovatiebereidheid is.
  • Experimenteer, leer en deel je bevindingen.