Nooit meer zelf schrijven!?

Nieuwsbericht | 23-02-2023 | 11:54

Sandra de Wit ontdekt ChatGPT en onderzoekt het nut ervan voor haar eigen werk als rijksconsultant. Zij experimenteert en deelt haar ervaringen. Hoe kun je deze tool praktisch toepassen? Wat zijn de voor- en nadelen?

"Nog voordat het mainstreamnieuws is komt mijn 13-jarige, tech-enthousiaste zoon naar me toe: ‘Ik heb iets nieuws ontdekt en dat is echt superhandig!’. Ik positioneer mezelf naast hem achter zijn laptop en hij laat het me zien: het programma ChatGPT. We gaan een beetje experimenteren en laten een paar stukken tekst schrijven: 1 keer met als opdracht ‘schrijf als een 13-jarige’ en 1 keer met als opdracht ‘schrijf als een professional’. En zie: ChatGPT typt de teksten voor je ogen uit. Ik vind de resultaten echt verbluffend goed en vraag me direct af wat dit nu precies gaat betekenen voor de wijze van lesgeven op scholen en universiteiten en vooral ook voor de aard van het toetsen van de voortgang van scholieren en studenten.

AI, ofwel artificiële of kunstmatige intelligentie, heeft in verschillende werkvelden de nodige gesprekken teweeggebracht. AI blijkt namelijk in staat om taken uit te voeren waarvoor men voorheen dacht het menselijke brein nodig te hebben: van het schrijven van nieuwsberichten tot het maken van kunst.

Zo heeft iedereen met een schrijvend beroep (of met tieners in huis!) de afgelopen tijd wel wat gelezen of gehoord over de snelle opkomst van ‘intelligente’ schrijf-bots. En wie weet ook al uitgeprobeerd. In het geval van ChatGPT gaat het om teksten, maar het kan ook met bijvoorbeeld foto's. De app Lensa genereert kunstzinnige profielfoto’s. Met Deep Dream Generator kun je prachtige afbeeldingen laten maken. Met Beatoven kun je unieke rechtenvrije muziek creëren en met Synthesia video’s door middel van het intikken van tekst.

Begin februari had ChatGPT al meer dan 100 miljoen gebruikers. OpenAi biedt sinds kort een abonnement aan op ChatGPT waarmee abonnees de chatbot altijd kunnen gebruiken. De gratis gebruikers lopen kans dat ze op de drukste momenten geen toegang krijgen. Inmiddels lijkt de opmars niet meer te stuiten. Ook Microsoft lanceerde kort geleden een eigen chatbot in de zoekmachine Bing, maar die lijkt regelmatig compleet van slag te raken. En ook Google heeft een concurrent voor ChatGPT aangekondigd: Bard.

Wat is ChatGPT?

ChatGPT gaf me het volgende antwoord (ongeredigeerd):

ChatGPT is een AI-chatbot die is ontwikkeld om menselijke gesprekken te simuleren en te communiceren met gebruikers op een natuurlijke en vriendelijke manier. Het is gebaseerd op de GPT-3-technologie van OpenAI en kan vragen beantwoorden, conversaties voeren en zelfs teksten genereren.

Met ChatGPT kunnen gebruikers praten over verschillende onderwerpen, van nieuws en entertainment tot technologie en wetenschap. De chatbot kan ook helpen bij het beantwoorden van vragen over producten en diensten, en kan gebruikers zelfs suggesties geven voor restaurants en andere plaatsen om te bezoeken.

ChatGPT is ontworpen om de natuurlijke taalverwerking van mensen te begrijpen en te repliceren, en kan zich aanpassen aan verschillende schrijfstijlen en contexten. Het is een handige tool voor mensen die op zoek zijn naar snelle en betrouwbare antwoorden op hun vragen, en kan helpen bij het verbeteren van de algehele gebruikerservaring op verschillende websites en apps.

Fascinerende tool

Nu de mediastorm een beetje is gaan liggen vraag ik me af wat dit eigenlijk kan betekenen voor mijn eigen werk. Als organisatieadviseur werk ik veel met teksten. Kan ik dit gebruiken bij het schrijven van bijvoorbeeld boekrecensies? Ik neem de proef op de som. En met één druk op de knop heb ik binnen een paar seconden een kort stukje tekst met de inhoud van het boek. Dat is al indrukwekkend. Stel je vooraf een aanvullende vraag aan ChatGPT, bijvoorbeeld om kritiek en complimenten van lezers te benoemen, dan krijg je een nog mooier resultaat. Ook kun je volop variëren met de hoeveelheid woorden in de tekst.

Bewust zijn, zelf blijven nadenken en controleren lijkt het devies.

Too good to be true?

Is dit dan een gevalletje ‘too good to be true’? Een beetje wel. En wel om de volgende redenen:

Net zoals de concurrenten is ook ChatGPT nog niet ‘volwassen’. Niet alle antwoorden van ChatGPT zijn correct. De makers geven aan dat ongeveer vijf procent van alle antwoorden fout is. Ook zijn de voorgeschotelde teksten een tikje aan de saaie kant. En bij gebrek aan bronvermelding is niet inzichtelijk wélke data er in het systeem gestopt zijn. Dieper vervolgonderzoek is dus niet mogelijk.

Bovendien loopt ChatGPT achter op de actualiteit. De chatbot gebruikt een archief van het internet om antwoorden te geven op vragen, maar van actueel nieuws heeft de robot nog geen weet.

Het grootste nadeel lijkt toch wel te zijn dat het systeem zelf nog niet écht kan nadenken. Hoe je een vraag of schrijfopdracht formuleert is daarom erg belangrijk. Gebruik de verkeerde woorden en je krijgt misschien iets wat je niet had beoogd. Het vervangen van een paar woorden kan daarmee grote tekstwijzigingen teweegbrengen. Hoe specifieker de opdracht, hoe beter het eindproduct aan je wensen en vereisten voldoet, en dat is niet verwonderlijk. En daar zit hem de crux: hoe weet je of je een goede vraag stelt? Daarvoor heb je nog steeds de mens nodig, met al zijn kennis en kunde als bagage.

Is het gebruik van ChatGPT ook gevaarlijk? Ik vermoed dat het steeds moeilijker zal worden om feit en fictie van elkaar te onderscheiden als ChatGPT nog veel slimmer, beter en groter gaat worden. Als mensen meer en meer gaan vertrouwen op wat ze voorgeschoteld krijgen aan door AI gegeneerde content en zich niet realiseren dat AI niet alwetend is…..? Bewust zijn, zelf blijven nadenken en controleren lijkt het devies.

Waar kun je ChatGPT wel voor inzetten?

Van wat ik tot nu toe heb gezien kun je ChatGPT heel goed als een hulpmiddel inzetten om je eigen werk te verbeteren of te versnellen.

Voor inspiratie: Zo kun je vele toepassingen bedenken die behulpzaam kunnen zijn in werk. Omdat ik het leuk vind om een beetje te spelen met mijn nieuw ontdekte speeltje geef ik bijvoorbeeld als ‘prompt’ in: ‘Genereer een drietal ideeën voor creatieve werkvormen voor een brainstorm met 10 personen over de aanpak van werkdruk’. Ik krijg direct drie mooie ideeën, mét uitleg hoe deze toe te passen, terug in mijn scherm. En als je het antwoord niet direct oplevert wat je zoekt, kun je ChatGPT steeds nieuwe ideeën laten genereren totdat er iets voorbijkomt dat je misschien wel leuk vindt. Kortom, het kan een waardevolle toevoeging zijn bij een brainstorm.
Voor research: Als je een snelle overview van een onderwerp wilt hebben, dan kan ChatGPT antwoorden geven op verschillende vragen en bijbehorende uitleg bieden. Bijvoorbeeld: ‘Welke ICT functiegroepen zijn het schaarst op de Nederlandse arbeidsmarkt en welke op de Belgische arbeidsmarkt?’ Naast een keurig rijtje functies voor de beide landen krijg ik overigens ook nog een waarschuwing mee van het programma: ‘Het is echter belangrijk op te merken dat de arbeidsmarkt constant verandert en dat de vraag naar bepaalde ICT-functies kan variëren afhankelijk van verschillende factoren, zoals economische omstandigheden, technologische ontwikkelingen en de behoeften van bedrijven.’
Simpele teksten: Simpele teksten zoals bijvoorbeeld korte (nieuws)berichtjes, of voor op een website kun je prima door ChatGPT laten opstellen. En dan kun je als (menselijke) redacteur daar nog iets mooiers van maken door je eigen sausje over te gieten. Ook een grove opzet voor een beleidsstuk of een artikel zou zeker moeten lukken.
Saai werk overnemen: Een tekst in andere bewoordingen vertellen of een tekst laten samenvatten. Zo komt het in mijn werk wel eens voor dat ik een stuk tekst van iemand die eerder onderzoek heeft gedaan wil parafraseren. Ik vermoed dat ChatGPT dat heel goed doet, zo niet beter dan dat ik dat zelf kan.
Teksten verbeteren: Stel je moet een presentatie geven voor een Franstalig publiek. Je spreekt wel een aardig woordje Frans, maar niet goed genoeg. Dan kun je het laten vertalen met Google translate en vervolgens ChatGPT vragen je tekst te verbeteren. Of je kunt je teksten laten herschrijven in een andere stijl, bijvoorbeeld voor een andere doelgroep (jongeren, professionals, marketeers etc.)

Toekomst

De ontwikkeling van AI staat natuurlijk nog maar in de kinderschoenen. Een ouderwets rondje googelen over ChatGTP levert op wat deze tool in de toekomst kan gaan betekenen.

Zo denkt men dat in de toekomst de software geïntegreerd kan worden op websites om moeilijke teksten automatisch toegankelijker te maken. Dat zou voor de communicatie vanuit de Rijksoverheid naar de burger natuurlijk erg nuttig kunnen zijn.
Sommigen verwachten dat ChatGPT in de toekomst in staat zal zijn om grote hoeveelheden tekst samen te vatten. Zoals tientallen bladzijden met juridische documenten of wetenschappelijke literatuur. Hierdoor worden deze teksten eenvoudiger te begrijpen en te verwerken voor mensen.
Een verbeterde versie van ChatGPT zou ook als sparringpartner kunnen dienen. Het zou bedrijfsinformatie kunnen analyseren en samenvatten, scenario’s kunnen simuleren en de directie hiermee nieuwe inzichten kunnen geven. Dit kan de besluitvorming verbeteren en discussies aanzwengelen.

Zo gaan we vast nog veel meer met dit soort tools doen in de nabije toekomst. Ik ben nu al nieuwsgierig!"

Zelf uitproberen hoe ChatGPT werkt? Dat kan zo:
Ga naar de website van OpenAI Druk linksonder op *Try* Maak een account aan, of log in via Google of Microsoft en verifieer je e-mail Ga naar de Playground-sectie om de chatbot vragen te stellen

Meer weten?

RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO) verzorgt een webinar over ChatGPT op dinsdag 14 maart 12.00-13.00 uur.