Frans van Dongen: ‘Inspiratie en innovatie moeten een continuüm zijn’

Nieuwsbericht | 17-11-2022 | 10:00

‘Nederlandse overheidsorganisaties weten heel goed dat innovatie de sleutel is naar prestatieverbetering. Er worden nieuwe werkwijzen geïntroduceerd en nieuwe technologieën. Er wordt hiertoe ook veel aandacht besteed aan netwerken en samenwerking. Innovaties richten zich vooral op procesverbetering en de interactie met de samenleving, met burgers en bedrijven. Ook de innovatie van diensten krijgt veel aandacht. Door data gedreven te werken kunnen we overigens in het primaire proces nog onvoorstelbaar veel winnen aan efficiency en effectiviteit,’ vertelt van Dongen. ‘Wat opvalt in vergelijking met Denemarken - een land met een vergelijkbare bestuurlijke context- is dat druk daar een wat belangrijkere driver is voor innovaties dan in Nederland. Daarbij moeten we dan denken aan druk door nieuwe wet- en regelgeving, hervormingen, reorganisaties of bezuinigingen. In Nederland komt de drive vaker omdat we kansen zien, zoals een nieuwe technologie of interessante innovaties bij andere publieke organisaties. Dat is een interessant verschil in innovatiepatronen.’ stelt Van Dongen.

Helderheid en focus

Klaarblijkelijk doet de Nederlandse overheid het volgens de Innovatie Barometer Overheid heel aardig op innovatiegebied. Maar binnen en buiten de gelederen van de overheid blijft de oproep om meer en beter te innoveren luid klinken. En daar is reden voor, want de Innovatie Barometer Overheid laat zien, dat het innovatief vermogen van overheidsorganisaties nogal kan variëren. Er zijn hoog-innovatieve organisaties, maar ook achterblijvers. Waar begint voor de overheid dan het proces van succesvol en duurzaam innoveren? En wat is daarvoor nodig? Volgens van Dongen begint alles bij helderheid en focus. ‘Het is van groot belang dat de politiek en hoge ambtenaren een scherpe visie hebben op de toekomst. Om succesvol te innoveren moet je de hele organisatie mee kunnen nemen in het proces; goed uitleggen wat de essentie, maatschappelijke en politiek bestuurlijke doelen zijn. Er moet ook een evidence based beleids- en uitvoeringssysteem zijn om die doelen mee te bereiken. Daarbij is het de vraag hoe we daar met innovatie invulling aan kunnen geven.’

Experimenteer, exploreer, accepteer

De opdracht is helder, maar hoe je goed gestalte geeft aan een innovatieproces blijft nogal eens de vraag. Beleid is één ding, maar hoe breng je innovatie in de praktijk tot uitvoering? ‘Inspireer medewerkers en geef ze de ruimte om te innoveren. Mensen zijn van nature niet allemaal geneigd om over de grenzen van hun organisatie te kijken. Maak het mogelijk! Laat ze contact leggen met relevante partijen die aan vergelijkbare vraagstukken werken. Niet alleen binnen de overheid, maar ook daarbuiten. Ze moeten oog krijgen voor bruikbare innovatieve concepten, zich laten inspireren en bruikbare kennis opdoen. Een pluriform medewerkerspotentieel is ook enorm belangrijk. Als je mensen van diverse disciplines, capaciteiten, ervaringen en achtergronden bij elkaar zet krijg je een bredere, diepere visie op vraagstukken. En krijg je uiteindelijk meer voor elkaar. Dat is van wezenlijk belang voor innovatie. Zorg voor een positief en veilig innovatieklimaat. Haal het taboe op fouten weg, zo schep je meer ruimte voor innovatie. Fouten maken is een onvermijdelijk onderdeel van het innovatieproces.’ Van Dongen lacht: ‘De hele wetenschap is gebaseerd op trial en error! Experimenteer, exploreer en accepteer dat niet elke proef slaagt. Wie geen fouten maakt, doet niks nieuws. Bij Het Instituut voor Briljante Mislukkingen is het identificeren van patronen in mislukkingen tot leerstof en kunst verheven. Als je dat goed kunt leer je ontzettend veel. Die lessen moet je delen met andere organisaties. Daar worden we allemaal beter van,’ benadrukt hij zijn punt.  

Inspiratie voor innovatie

Ruimte scheppen, het taboe op fouten wegnemen, actief zoeken naar inspiratie en samenwerkingskansen. Het recept voor een beter innovatieklimaat klinkt eenvoudig, maar ga er maar aan staan. Volgens van Dongen kom je met interesse voor innovatie, een sterke drive, netwerkvaardigheden en een nieuwsgierige aard al ver. Maar een opleiding kan je nóg verder brengen. ‘Voor innovatiemanagement heb je een goed oog en de juiste mindset nodig. Dat kun je ontwikkelen via een training of opleiding. Je ontmoet er mensen uit allerlei geledingen binnen de overheid, wisselt kennis en ervaring uit en leert zo enorm veel over innovatie op tal van terreinen. Je legt een stevige basis voor het vormgeven van je innovatiewerk. Laat je inspireren, dat is enorm belangrijk om mee te kunnen deinen en acteren op de flow van de ontwikkelingen die op je pad komen. Uiteindelijk ben je meer in charge en beter in staat om ruimte voor innovatie te creëren, daar vorm aan te geven en optimaal tot uitvoering te brengen. Zo is innovatie geen eendagsvlieg, maar maak je er een continuüm van binnen je organisatie.’

Meer weten?

Wil je meer weten over de prestaties van de Nederlandse overheid op innovatievlak. 

Ben je een senior manager of adviseur binnen de Rijksoverheid, zit innovatie in je portefeuille en wil je beter en duurzamer innoveren? Schrijf je in voor de opleiding Innovatiemanagement voor Overheidsprofessionals van Innoveren met Impact.

3 tips voor onbevreesd innoveren Zet de deur open. Stimuleer nieuwsgierigheid. Stuur je medewerkers op pad om binnen en buiten de overheid oplossingen te zoeken voor de vraagstukken waar jullie aan werken. Neem het taboe op fouten weg. Mensen zijn vaak bang om fouten te maken. Dat, terwijl je er enorm veel van kunt leren. Onderzoek hoe jouw organisatie beter kan leren van dingen die misgaan en zorg voor een organisatiecultuur waar fouten maken mag. Blijf leren en netwerken. Talent en creativiteit zijn belangrijk, maar voor succes is er meer nodig. Zorg voor diepgaande relevante kennis, een sterk netwerk en laat je inspireren. Een opleiding op innovatiegebied is altijd een goed idee.