Sandra leest: Wendbare strategie op één A4
Sandra de Wit is rijksconsultant bij Rijksconsultants, met speciale aandacht voor ‘Opgavegericht werken’ binnen de Rijksoverheid. Zij leest voor ons een aantal boeken over dit thema, test ze op praktische bruikbaarheid voor de Rijksoverheid, en schrijft hier een recensie over. In haar eerste recensie uit deze korte reeks bespreekt ze ‘Wendbare strategie op één A4’ van managementadviseur Sjors van Leeuwen.
Ga terug naar de vorige pagina (Opgavegericht werken)
Totaalbeschouwing op wendbaarheid
‘Wendbare strategie op één A4’ van Sjors van Leeuwen bespreekt wat er nu precies bedoeld wordt met wendbaarheid en hoe je wendbaarheid creëert in een organisatie. Hij beschrijft dit aan de hand van een Wendbaarheidscanvas. Het boek is een hulpmiddel, een denkmodel en een ‘praatplaat’ om het begrip wendbaarheid handen en voeten te geven.
Er zijn veel boeken geschreven over wendbaarheid, maar die beschrijven vaak maar één thema: Agile werken, teamwork, leiderschap agility, technologie, enzovoorts. Ook wordt de definitie van wendbaarheid nooit zo uitgebreid besproken, terwijl er binnen organisaties juist vaak sprake is van verwarring; want wat verstaan we nu precies onder het begrip wendbaarheid, hoe wendbaar moet je nu eigenlijk zijn en wat betekent dat dan voor de organisatie? Er was bij mijn weten nog geen boek dat een totaaloverzicht biedt en vragen behandelt als:
- Hoe maak je je organisatie wendbaar op alle niveaus?
- Wat zijn de succesfactoren?
- Wat zijn de valkuilen?
"Een praktisch boek, dat ik direct in een opdracht kon gebruiken."
Deel van een groter geheel
Wendbaar werken krijgt in veel organisaties topprioriteit. Dat is niet zo verwonderlijk, want alleen zo kun je continu verbeteren en vernieuwen. Methoden als Agile, Lean en Scrum zijn momenteel erg populair. Maar deze methodieken zijn slechts een paar onderdelen van een groter geheel. Als je écht wendbaar wilt worden, dan komt daar volgens van Leeuwen meer bij kijken dan de toepassing van een methodiek. Wendbaar werken vraagt om een heel andere mindset dan veel organisaties gewend zijn. Het heeft gevolgen voor de hele organisatie en het vraagt volharding en visie. Vaak duurt het jaren en de wendbare organisatie is nooit af.
Doeltreffende wendbare strategie
In ‘Wendbare strategie op één A4’ beschrijft van Leeuwen hoe je binnen afzienbare tijd naar een doeltreffende wendbare strategie voor je organisatie kunt bewegen. Dat begint volgens hem altijd aan de top. Want wendbaar ondernemen draait om visie, leiderschap, strategie, uitvoering en ondernemerschap. Via het Wendbaarheidscanvas passeren alle cruciale elementen op compacte wijze de revue. Daarmee biedt dit boek voor mij een overzichtelijke beschrijving van inzichten die nodig zijn om met een wendbare strategie te gaan werken.
Bouwstenen en wendbaarheidsknoppen
Van Leeuwen ontwikkelde een canvas dat niet alleen een gestructureerd overzicht biedt met de meest belangrijke elementen van wendbaarheid, maar ook een fijne discussieplaat is voor organisaties. Het geeft ook goed inzicht in de samenhang tussen alle onderdelen. Je kunt namelijk wel Agile werken in teams of zelforganisatie invoeren, maar als je je strategieproces niet versnelt, je managementstijl niet aanpast, het businessmodel niet flexibiliseert of niks aan je ondersteunende ICT doet, dan schiet het weinig op. Een integrale aanpak over alle bouwstenen heeft daarom wel de voorkeur, maar is niet altijd nodig. Het is wel zo dat Aan hoe meer ‘knoppen’ je op een goede manier weet te draaien, des te wendbaarder de organisatie wordt.
Van Leeuwen schreef het boek, omdat juist die helikopterview binnen de organisaties vaak ontbreekt. Hij beschrijft 11 bouwstenen met 43 ‘wendbaarheidsknoppen’ om aan te draaien. Een aantal van die bouwstenen zijn:
Kompas - Waar gaan we heen en wie gaat mee. Visie, ambitie, waarden en een goed verhaal.
Scope - Hoe groot is de transformatie-opdracht. Wat betekent wendbaarheid voor onze organisatie. De breedte, diepte en toegevoegde waarde van meer wendbaarheid op organisatie, portfolio en/of operationeel niveau.
Leiderschap - Goed voorbeeld doet volgen. Van functies naar rollen, sturen op strategische doelen, prioriteiten stellen.
Externe gerichtheid - Wat gebeurt er om ons heen. Snelheid van signaleren (reactietijd), de snelheid van reageren en beslissen (actietijd) en de vertaling van signalen (ontwikkelingen en trends) naar bruikbare inzichten en initiatieven?
Innovatie - gericht verbeteren en vernieuwen. De keuze voor open en klantgedreven innovatie, het omgaan met verbetering (exploitatie) én vernieuwing (exploratie) en de keuze voor first mover of fast follower.
Werkorganisatie - Bevlogen teamwork vormt de basis. Om snel te kunnen handelen beleg je taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zo laag mogelijk in de organisatie , en delegeer je deze naar resultaatgerichte en zelforganiserende eenheden die op een Agile manier werken.
"Aan hoe meer ‘knoppen’ je op een goede manier weet te draaien, des te wendbaarder de organisatie wordt."
Handig
Ieder hoofdstuk sluit Van Leeuwen af met een korte samenvatting waarin hij de essentie van het hoofdstuk weergeeft. Daarnaast staan er aan het eind van elk hoofdstuk zogenaamde Canvasvragen. Dit zijn vragen die de lezer, in staat stellen het Wendbaarheidscanvas in te vullen. Eén tip voor de auteur: een of twee als voorbeeld ingevulde canvassen zou de gebruiker nog meer op weg helpen. Interessant zijn ook de praktijkcases aan het eind van elk hoofdstuk die een mooi beeld geven van het onderwerp in het hoofdstuk.
Als handig extraatje heeft de schrijver aan het eind van het boek een hele trits leestips opgenomen, aan de hand waarvan je extra verdieping kunt zoeken. Een ander handig cadeautje is dat je na registratie de digitale versie van het boek ontvangt én het format van een Wendbaarheidsscan kunt downloaden om te gebruiken tijdens teamsessies.
Wendbaar maatwerk
Van Leeuwen heeft ter afsluiting nog wel advies: “Het aloude spreekwoord ‘bezint eer ge begint’ is hier zeker op zijn plaats. Snel scoren is er niet bij en een ‘one size fits all’-aanpak bestaat niet. Leiders moeten dus op zoek gaan naar een aanpak die voor hun organisatie het beste is en ook daarin moeten ze zich wendbaar opstellen. Kies geen blauwdrukoplossing maar ‘practice what you preach’.
Sandra concludeert
Al met al geeft het boek een mooi inzicht in die onderdelen die een organisatie wendbaar maken. Wendbare strategie op een A4 leest lekker weg. Het is praktisch geschreven, compact (per onderwerp enkele pagina’s), in korte tijd te lezen en direct toe te passen, ook binnen de Rijksoverheid.